In L’Imprimerie op CurieuCity #2 word je meegenomen op reis naar de kern van de biodiversiteit en de natuurwetenschappen. De werken en de activiteiten onder het thema “Van micro-organismen tot sterren: verken de veerkracht en diversiteit van het leven” combineren kunst en wetenschappen. Het publiek wordt uitgenodigd om te ontdekken hoe het leven, in al zijn diversiteit, erin slaagt om zich aan te passen en te overleven in soms extreme omgevingen.
Maar wat betekenen veerkracht en diversiteit precies in de levende wereld? Veerkracht is het vermogen van een organisme of ecosysteem om een schok te doorstaan, om zich aan te passen en na een verstoring terug te keren naar een stabiele toestand. Biodiversiteit vertegenwoordigt de verscheidenheid aan levensvormen, van de kleinste microscopische wezens tot de meest complexe ecosystemen. De diversiteit van soorten, ecosystemen en zelfs genen is essentieel voor het voortbestaan van het leven op aarde. En misschien zelfs ook in de ruimte?
Het vermogen van het leven om zichzelf te transformeren bij bedreigingen en om doorheen de tijd te evolueren is een centrale drijfveer van deze tentoonstelling. Er wordt onderzocht hoe piepkleine organismen zoals raderdiertjes uitzonderlijke overlevingsstrategieën hebben ontwikkeld. Deze micro-organismen zijn kleiner dan 2 millimeter en bijna onzichtbaar voor het blote oog. Ze onthullen fascinerende evolutionaire mechanismen en zijn bestand tegen omgevingen waarvan we zouden denken dat ze onmogelijk zijn om te overleven, zoals de luchtledige ruimte of in vriestemperaturen.
Raderdiertjes, micro-organismen met virtuoze overlevingsstrategieën
Raderdiertjes of rotiferen staan centraal staan in de installatie Rotifer (a)live en het werk Ēngines of Ēternity. Ze zijn een goed voorbeeld van biologische veerkracht: ze overleven zelfs wanneer ze lange tijd bevroren zijn of aan dodelijke straling worden blootgesteld. Ook doorstonden ze de ontbering tijdens hun ruimtereizen aan boord van het ISS op de Rob1- en Rob2-missie. Deze heldendaden kan je op een interactieve manier ontdekken in Rotifer (a)live en werpen cruciale vragen op voor wetenschappelijk onderzoek: hoe kunnen zo’n vaardigheden ons inspireren om het voortbestaan van de mensheid in buitenaardse omgevingen te garanderen?
Het werk Ēngines of Ēternity (SEADS) haalt bij de rotiferen inspiratie voor ideeën over culturele en genetische onsterfelijkheid. Rotiferen hebben het uniek vermogen om hun DNA te repareren als het beschadigd is en tegelijk genen van andere organismes te integreren. Zo kunnen ze hun genetische erfenis diversifiëren. Dit werk onderzoekt hoe genetische diversiteit, essentieel voor de veerkracht van soorten, ook cruciaal zou kunnen zijn voor de toekomst van menselijk leven in de ruimte.
Evolutie en diversiteit, de mechanismen van het leven
Evolutie is een ander belangrijk proces waardoor biodiversiteit zich kan ontwikkelen en aanpassen. Het kaartspel Evolution Game, ontworpen door Karine Van Doninck en geïllustreerd door Ophélie Lhuire, nodigt je uit om op een speelse manier te ontdekken hoe het leven in de loop van miljoenen jaren is geëvolueerd. Speel mee en ontdek de belangrijkste fases in de evolutie, van het verschijnen van ogen bij weekdieren tot de toenemende complexiteit van de hersenen van gewervelde dieren. Een unieke kans dus om te begrijpen hoe organismen door natuurlijke selectie eigenschappen krijgen die hun overlevingskansen in verschillende omgevingen vergroten.
De originele tekeningen van Ophélie Lhuire, ook te zien in L’Imprimerie, nemen je mee op een fascinerende reis door de interne en externe structuren van deze soorten en illustreren de complexiteit van de evolutie van het leven. Haar werken bieden een artistiek perspectief op belangrijke wetenschappelijke concepten en maken evolutie toegankelijk en boeiend voor iedereen.